Je kent inmiddels aardig je weg in digiland. Collega’s weten je te vinden met vragen zodra die ook maar een beetje met ICT te maken hebben. Je zorgt dat je bij blijft en ziet hoe ICT het onderwijs op jouw school kan ondersteunen en verbeteren. Er staat een verandering voor de deur. Jij wilt wel, maar nu de rest van het team nog. Hoe pak je dat aan?
Weerstand
Bij bijna alle veranderingen kom je het tegen: weerstand. We weten allemaal: voorkomen is beter dan genezen. Maar, hoe doe je dat dan? Stap 1 is altijd draagvlak creëren. Jij bent misschien zelf al een tijdje bezig met de mogelijke verandering die op stapel staat. Je hebt dingen uitgezocht, besproken met de directeur, getest. Voor je collega’s wordt het op een mooie dag gepresenteerd en moeten er dan maar mee gaan werken. Dan komt weerstand om de hoek kijken. Zeker bij grotere aanpassingen in de dagelijkse werkpraktijk.
Draagvlak
Zorg daarom dat je vanaf het begin je collega’s informeert. Je bent een oplossing aan het zoeken voor probleem A. Betrek je collega’s erbij. Deel de reden waarom er een verandering nodig is. Hebben zij nog ideeën of is er iets waar je echt rekening mee moeten houden? Wie weet zag je nog iets over het hoofd. Zo zijn ze op de hoogte en kunnen hun input geven. Houd ze ook in de volgende fases aangehaakt. Je hebt je georiënteerd op oplossing en waarschijnlijk ga je voor oplossing B. Toen gekeken naar partijen en bedrijf C heeft nu de voorkeur. Het is natuurlijk afhankelijk van welke verandering je tegemoet gaat, maar dit zouden de fases kunnen zijn.
Angst en onzekerheid
Gebrek aan enthousiasme voor de nieuwe oplossing kan voortkomen uit angst. Angst klinkt misschien wat zwaar, maar het is een houding waarin sommige mensen schieten als het onbekende zich aandient. ‘Wat betekent dit dan voor mij? Kan ik dit wel, ik weet niet zoveel af van computers?’ Daarbij komt al snel de onzekerheid om de hoek kijken. Hier kun je op anticiperen. Zorg dat het team zo snel mogelijk na de introductie van de ICT-verandering een training krijgt om met het product te werken. Zit niet iedereen op hetzelfde ICT-niveau? Maak dan twee groepen. Door het opbouwen van kennis en de handigheidjes weten van het product, maak je mensen zelfverzekerder.
Dit gaat me tijd kosten
Een ander veelgehoord bezwaar is: daar heb ik toch helemaal geen tijd voor? Moet ik dit nu elke dag zo gaan doen? Signaleer je dit argument, dan heb je misschien een stap overgeslagen: benoem de voordelen en laat die zien. Je hebt uitgelegd dat je een oplossing denkt gevonden te hebben voor probleem X, maar hoe helpt het je collega daadwerkelijk in de klas? Geef concrete voorbeelden. Laat zien hoe het werkt, terwijl de leerkracht en de klas meekijken. En ja, gaat het je extra tijd kosten? Natuurlijk moet je in het begin tijd investeren om de ins en outs te leren kennen. De bedoeling is wel dat ICT je op termijn werk uit handen neemt. Is dit niet de ervaring, dan gaat er iets niet goed.
Dus nog even op een rijtje:
- Betrek je collega’s erbij vanaf het begin
- Deel de reden van de verandering
- Vraag om input en suggesties
- Benoem de voordelen en laat ze die ervaren
Drie manieren om de verandering aan te gaan
Niet al je collega’s zullen de verandering met dezelfde mate van acceptatie en enthousiasme ontvangen. Ze zijn grofweg in te delen in drie groepen. Bedenk in welke groep je de meeste energie wilt steken.
Groep 1, de meest enthousiaste groep, loopt voorop. ‘Wat leuk, iets nieuws, dat ga ik gelijk proberen!’ Deze groep hoef je alleen te ondersteunen waar nodig.
De middenmoot stelt wat meer vragen, kijkt het even aan, vindt het best spannend, hoort over de positieve ervaringen van de collega’s uit de eerste groep en gaat dan ook van start. Deze groep heeft behoefte aan kennis, vaardigheden en kan aan het begin wat overtuigingskracht van je gebruiken. Waarom doen we dit ook al weer?
De derde groep zet al vanaf het begin de hakken in het zand (‘Hier heb ik niet om gevraagd’) of juist heel passief (‘Het zal mijn tijd wel duren’). Heb je alle bovenstaande stappen met ze doorlopen, maar blijven ze nog steeds met de armen over elkaar in de hoek staan? Dat gaat je energie kosten. Soms kom je er niet onderuit: een verandering die stichtingsbreed wordt doorgevoerd, iedereen moet mee. Je kunt je dan afvragen hoe je het beste je energie kunt besteden. Gaat dat naar de grootste groep, de middenmoters die je kunt ondersteunen met training en uitleg, of de enkeling die niet open staat voor je pogingen om er samen iets van te maken?
Houd het vast
Je bent inmiddels een paar stappen verder in het proces. De verandering is doorgevoerd. Trap dan niet in de val door te denken: ik ben er. Ook nu kunnen er nog collega’s afhaken door gebrek aan betrokkenheid. Er zijn voorbeelden van scholen die wekelijks een ICT-moment organiseren. Dit is het moment om je vraag te stellen, elkaar te helpen en nieuwe tips of ervaringen te delen.
Zorg ook dat er iemand beschikbaar is om, zeker in de beginfase, je collega’s te ondersteunen. Iemand die daar tijd voor kan en wil maken en geduldig met alle vragen om weet te gaan.
Geef het goede voorbeeld. Laat zien hoe ICT jou helpt bij de dagelijkse dingen. ICT is niet eng! Gebruik bijvoorbeeld eens een handig app bij het teamoverleg of laat zien hoe je met Verkenner die overzichtelijke diagrammen in je spreadsheet hebt gekregen voor de ouderavond.
Staat jouw school op de drempel van een verandering? Kun je wel wat meer tools en kennis gebruiken op dit gebied? Zorg dat je er ook zelf helemaal klaar voor bent. Lees je in, vraag naar ervaringen van een andere school of volg bijvoorbeeld onze Train-de-trainer workshop. In drie uur ben je helemaal bijgepraat over hoe je je collega’s traint, ondersteunt en begeleidt.
Dus:
- Plan een terugkerend laagdrempelig ICT-moment in
- Een vast iemand beschikbaar maken voor vragen
- Geef het goede voorbeeld
- Wees zelf voorbereid voor het verandertraject
