Na generaties X en Y (de Millennials), hebben we nu te maken met de digital natives (generatie Z). Zij hebben de afgelopen jaren hun leefwereld beperkt zien worden tot een schermpje, noise cancelling koptelefoons en de groene of oranje vierkante rugzakken van flitsbezorgers, die op elk moment cola en chips afleveren. Communicatie gaat via social media en liefst 24/7 met snel internet en eindeloze databundels. Geld is ingeruild voor crypto en tikkies, boeken voor beeld, taal voor emoji’s. Kennis is te googelen en de telefoon an sich is een primaire basisbehoefte volgens de piramide van Maslov. Maar je moet ze niet bellen.
Deze generatie Z bevindt zich nu in de zogenaamde formatieve fase, wat betekent dat een en ander zich nog moet uitkristalliseren. De vraag is of er door de pandemie een versnelling heeft plaatsgevonden in de kenmerken van deze generatie, of dat er zelfs sprake is van een compleet nieuwe generatie. De TikTok-generatie of eGeneration.
Tussen 2001 en 2015, de kaders van generatie Z, is nogal wat veranderd. De generatie vanaf grofweg 2008 is volledig digitaal opgegroeid met apps. Het kantelpunt? Smartphones: de introductie van de iPhone in Nederland. Wat nu, als je jaarcoördinator, RT’er, begeleider, mentor of leraar bent? Hoe vind je aansluiting bij de leerlingen die dit nieuwe schooljaar vol frisse moed in de klassen plaatsnemen? Geen zorgen: we praten je gelijk even bij, zodat je helemaal op de hoogte bent van de do’s en don’ts. Met deze tips (en een flinke korrel zout) weet je je in ieder geval de eerste weken wel staande te houden in de wereld van ‘Gen Z’. Hier gaan we!
TIP 1: de leerling is een ‘homescaper’ 
Homescapes, dé mobile game van het jaar. Op de achterbank naar de vakantiebestemming is het door de kinderen volop gespeeld. Een combinatie van puzzelen en muntjes kopen. De reclame zet je eenvoudig uit door de wifi uit te zetten. Wil je gebruik maken van wat ze hier hebben geleerd, zorg er dan voor dat je opdrachten als puzzel gaat aanbieden met competitie-elementen. Voor elke opdracht die ze goed hebben, kunnen de leerlingen munten verdienen en deze weer uitgeven bij moeilijke opdrachten: een tip kost geld. Voor niets gaat de zon op.
TIP 2: houd ze betrokken met Netflix-cliffhangers
‘The end is the beginning is the end.’ Een klassieke les of instructie afsluiten doe je het komend schooljaar met behulp van een cliffhanger. Je bouwt de les om een hoogtepunt heen. Een les duurt ook nooit een traditioneel lesuur van 45 of 50 minuten. Duh. Maak dus gebruik van de aangeleerde neiging naar cliffhangers om de aandacht vast te houden. Het terugblikken op, en nabespreken van de vorige les als hoogtepunt van het leren, wordt door de leerling kansloos afgeserveerd met hetzelfde gemak als ‘intro overslaan’. Je wordt gecanceld, de aandacht is weg.
TIP 3: de app van het jaar is ‘BeReal’
Het leven van een leerling wordt komend jaar bruut verstoord door de app BeReal. Tijdens de les moet je er niet raar van opkijken als de leerlingen allemaal tegelijk naar de telefoontas, de kluisjes of de gang rennen om een selfie te maken en het uitzicht vast te leggen. Deze app is vooral bedoeld om de peers een zo echt mogelijk beeld te geven van het leven. Geen gefilterd of opgespoten plaatje via Snapchat, TikTok of andere kanalen. Gewoon zoals het leven is. Saai. Je maakt je onsterfelijk door tegelijk met de leerlingen een ‘BeRealtje’ te maken van de klas (en jezelf uiteraard). Echt bewezen didactiek. Wedden dat ze begrijpen dat hun leven net zo saai is als jouw verouderde ‘dad jokes’.
TIP 4: een klas vol ‘snokkers’
Ja, een snokker, schrijf je mee? Een combi van Snapchat en TikTok: komend schooljaar onverminderd populair. TikTok is vooral bedoeld voor het opleuken van het leven. Gericht op het delen van beeld en andere swipemomenten. Eindeloos scrollen. Dat is nodig om de broodnodige hoeveelheid aandachtstrekkende neurotransmitters te voeden. Snapchat doe je vooral samen en één-op-één. Met Snapchat weet de leerling precies waar iedereen is, via locatie delen, of waar ze naartoe gaan. Superhandig voor jou om absenties mee te checken. Behalve voor ouders, helaas. Want die staan leerlingen wel toe als maatje, maar altijd zonder locatie delen. Ze zijn niet gek! Locatie delen is voor wappies.
TIP 5: kaulo irritant
Kaulo wat? Dit woord ga je vaker horen. Inclusief alle verbasteringen en toevoegingen. Je maakt je immens populair door vervelend gedrag van de klas of leerlingen te bestempelen als ‘kaulo irritant’. Je kunt het waarschijnlijk drie of vier keer gebruiken. Oefen wel even of het er nonchalant genoeg uitkomt en wissel ook eens af met ‘tantoe’.
TIP 6: adaptief en windje mee
Tegenslag of het woordje NEE is niet meer van deze tijd. Moeite is vervelend want waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan. Als leerling heb je toch recht op maatwerk en jarenlang lezen ze van alles over gepersonaliseerd onderwijs. Een fiets met trapondersteuning. Een deelscooter mag je laten staan bij de buren op de stoep. Een som die fout is, is fout. De leerlingen zijn dus opgegroeid in een adaptieve wereld die aansluit op hun niveau en toetst als ze er klaar voor zijn. De sommen passen zich ook nog eens aan. Mooi is dat. Om deze trend te keren is het van belang dat de leerling ook kan fietsen zonder trapondersteuning en te moeilijke sommen moet maken. Aan ons de taak om de leerling mee te nemen in de echte wereld. Toets dus lekker veel en lekker moeilijk. Dat zal ze leren!
TIP 7: onbeperkt data en altijd online
Internet is als water. Het is altijd en overal gratis beschikbaar. Dus een leerling die op zoek is naar een wifipunt, is niet goed bij z’n hoofd. Die vraagt pa of ma gewoon om een extra bundeltje (‘mijn 4g is op’). Met behulp van onbeperkte familiebundels is dat zo geregeld. Heb jij in de klas slechte wifi en kom je niet verder? Laat de leerling eens een hotspotje aanmaken. Ben je zo van al het gedoe af.
TIP 8: geen verstand van geld en een C-schijf
Na de introductie van de iPhone is het bergafwaarts gegaan met de ICT-kennis van de gemiddelde leerling. ‘Iets’ start op door er met je vinger op te tikken of voor je gezicht te houden. Waar je ook mee bezig was, of waar je ook bent, het maakt allemaal niet uit, want alles zit in de cloud. Het gevolg is dat de relatie met de werkelijkheid grotendeels is komen te vervallen. Dat geldt ook voor geld. Geld is een Tikkie, nummertjes op een scherm. Je shopt ermee bij Zalando of je pimpt je avatar. Je maakt je als oom of tante overigens wel immens populair door zo’n retro briefje van twintig als kadootje in een enveloppe te overhandigen. Ga je straks rekenen, hou dan rekening met het feit dat de leerling bij het zien van briefjes en muntjes, glazig gaat kijken.
TIP 9: twitchen is het nieuwe normaal
Met een zakje chips toekijken hoe anderen aan het gamen zijn, in de chat meekletsen met de gamer en zijn of haar volgers, lekker emotes (Twitch emoji’s) spammen. Een hele normale dinsdagmiddag voor jouw leerlingen. Doe er je voordeel mee en trek dit concept door naar jouw les. Zet even een chatvenster open op het scherm voor in de klas. Terwijl je aan het woord bent, stromen de opmerkingen van je leerlingen binnen. Tja, die gaan misschien wat minder over de inhoud, maar ze zijn wel lekker bezig. Hoe vet is dat, 24/7 interactie met elkaar!
Zo, je bent weer helemaal bij! Dus zet die pet net iets schuiner op je hoofd, houd je telefoon bij de hand en vergeet niet af en toe te vragen of de TikToks van je leerlingen al viral zijn gegaan. Succes verzekerd dit schooljaar!
