Laptops, Chromebooks, smartphones en tablets. Kinderen en jongeren zitten steeds vaker en langer achter een scherm. Of het nu voor schoolwerk of voor hun plezier is; ze typen, swipen en klikken bijna de hele dag door. Hierdoor krijgen we het idee dat ze enorm vaardig zijn in het gebruik van deze apparaten en de software die daarbij hoort. Maar: is dit ook echt zo?
Digitale geletterdheid
Digitale geletterdheid is de verzamelnaam voor de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om in de digitale samenleving te kunnen functioneren. Bij dit verzamelbegrip gaat SLO uit van vier domeinen: ICT-basisvaardigheden, (digitale) informatievaardigheden, mediawijsheid en computational thinking. Net als leren lezen, schrijven en rekenen zijn de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om met technologie en media om te gaan belangrijk. Zeker nu de maatschappij steeds digitaler wordt; van online je bankzaken doen tot aan digitaal solliciteren. Ook in de huidige en toekomstige onderwijsmarkt speelt ICT een steeds grotere rol. Om ervoor te zorgen dat we leerlingen voorbereiden op deze toekomst, moeten we op school al een goede basis leggen. Ofwel: vrijblijvend iets met digitale geletterdheid doen op school is niet meer genoeg.
Digitale geletterdheid onderzocht
Na de eerste Corona-lockdown, een periode waarin dagelijks online afstandsonderwijs is gegeven, heeft SLO al onderzoek gedaan naar de effecten van deze lockdown op digitale geletterdheid bij leerlingen. Uit dit onderzoek bleek dat leerlingen wel degelijk sprongen hebben gemaakt. Oké, dit onderzoek is alweer een jaar oud en we zijn ondertussen een corona-lockdown – of twee – verder, waarin we verwachten dat leerlingen zich nog verder hebben ontwikkeld. Maar net zoals bij veel vaardigheden is het op de juiste manier aanleren en het ‘blijven onderhouden’ de grootste uitdaging.
Nu is het moment!
Begin schooljaar 2022/2023 wordt een start gemaakt aan de ontwikkeling van kerndoelen digitale geletterdheid. Dit laat onderwijsminister Dennis Wiersma eind april weten in een brief aan de Tweede Kamer. In deze kamerbrief lezen we dat digitale geletterdheid naast de basisvakken een grote plek in het nieuwe curriculum moet krijgen. Ofwel, nu is hét moment om aan de slag te gaan! Daarom besteden wij de komende tijd via onze nieuwskanalen ook meer aandacht aan de verschillende domeinen van digitale geletterdheid. In deze blog gaan we dieper in op de basis, de onderlegger van alle domeinen: ICT-basisvaardigheden.
ICT-basisvaardigheden
Onder ICT-basisvaardigheden verstaan we de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om met technologie om te gaan. Denk hierbij aan kennis hebben van bijvoorbeeld computers, het internet en het verschil tussen verschillende apparaten. Vaardig zijn in het werken met een tekstverwerker, presentatiesoftware en fotobewerk-software behoren ook tot de basisvaardigheden. Je begint hiermee al in de kleuterklas: leerlingen maken kennis met verschillende apparaten en gaan aan de slag met een toetsenbord en muis. Gedurende de rest van de basisschooljaren wordt dit uitgebreid met het maken van werkstukken in tekstverwerkers en de spreekbeurten met presentatiesoftware. Uiteindelijk maken leerlingen in het voortgezet onderwijs vaak gebruik van diverse applicaties (denk aan videosoftware en tools voor grafische ontwerpen) om bijvoorbeeld hun profielwerkstuk te maken of andere projecten te presenteren. Kortom, het oefenen met basisvaardigheden gebeurt vaak al wel. De uitdaging zit ‘m in de doorgaande lijn waarin bewust gewerkt wordt aan het aanleren van de juiste vaardigheden.
Google for Education
In Nederland maakt zo’n 70% van de basisscholen gebruik van de mogelijkheden van Google Workspace, zoals het eenvoudig samenwerken in Documenten, Presentaties en Spreadsheets. We noemen het eenvoudig en in theorie is dit ook zo. Toch zien docenten in de praktijk nog veel misgaan: van het terugvinden van een bestand tot aan juist mailgebruik. Leerlingen komen een heel eind, zeker omdat ze durven te proberen. Hierdoor vergeten we soms ook dat leerlingen echt niet alles weten.
Aan de slag met Google
Werken jullie op school met Google en willen jullie de vaardigheden van leerlingen verbeteren? Onze leerlijn ‘Google for Kids’ biedt voor leerlingen van groep 5 t/m 8 in het basisonderwijs lessen om aan de slag te gaan met de applicaties van Google. Het afgelopen schooljaar hebben zo’n dertig scholen al gebruik gemaakt van deze leerlijn. In september 2022 lanceren we een vernieuwde versie, waarin we een aantal lessen hebben uitgebreid én video-instructies hebben toegevoegd aan de lessen.
Ben je nieuwsgierig naar onze leerlijn? Je leest er hier meer over. Je kunt ook direct meer informatie aanvragen!
