Digitaal toetsen: Een vloek of een zegen?
Incidenten rondom digitaal toetsen halen regelmatig het internet of tv. Dit roept op veel scholen de vraag op: Is digitaal toetsen nog wel wenselijk? Graag schrijf ik in elk geval over de do’s en dont’s van digitaal toetsen en mijn persoonlijke ervaringen.
Digitaal toetsen in de jaren ‘90
Laten we beginnen bij het begin. In mijn eigen middelbare schooltijd, de jaren ‘90 (ja ik ben echt al oud hoor!), wist ik precies bij welke vakken ik een bepaalde spiekmethode moest inzetten. Bij Frans ging ik niet alleen naast het mooiste meisje van de klas zitten, maar ook bij de slimste. Het was onze missie om de docent uit de klas te krijgen om vervolgens alle antwoorden uit te wisselen. Bij biologie had de docent vaak de antwoorden van een SO al op de achterkant van het bord geschreven. Hier was het zaak om dus z.s.m. het lokaal in te komen en zo snel mogelijk de antwoorden over te schrijven. Het makkelijkste vak om te spieken, was ongetwijfeld Duits. Deze toch al wat oude, slechthorende docent (misschien ook wel slechtziend) kon je echt makkelijk om de tuin leiden. Het zou zelfs even duren voor hij in de gaten had, dat je boek met alle naamvallen op je schoot lag. Veilig toetsen? Ho maar, het gebeurt al sinds jaar en dag.
Dat motiveerde me om een klein onderzoek uit te voeren met mijn eigen kinderen. Mijn kinders uit 4HAVO, 3VWO en HBO 1e-jaars laten zien dat mijn technieken uit de jaren ‘90 inmiddels alweer een paar updates hebben gehad. Tegenwoordig zijn het: formules invoeren op programmeerbare rekenmachines, gegevens uitwisselen via Snapchat of Whatsapp, toetsen gewoonweg kopen doordat iemand deze met een mobieltje heeft gefotografeerd en het schrijven op handen en benen werkt ook nog altijd…
Ik merk dat mijn kinderen mijn DNA hebben geërfd! Was toetsen op papier veilig? 100% niet waar, al gaf het wel een heel veilig gevoel.
Het begin van digitaal toetsen
Hoe zit dat dan met digitaal toetsen? Wanneer zijn we er eigenlijk mee begonnen? De opkomst van het digitaal toetsen heeft zijn oorsprong in de jaren ‘90. In eerste instantie ging het om relatief eenvoudige vormen van digitaal toetsen, zoals bijvoorbeeld het gebruik van computers bij meerkeuzevragen. Later evolueerden de methoden en werden ze geavanceerder met de opkomst van online leerplatformen en speciale toetssoftware.
Tegenwoordig maken veel scholen gebruik van gevarieerde vormen van digitale toetsing, waaronder online examens, adaptieve toetsen en het gebruik van elektronische hulpmiddelen tijdens traditionele schriftelijke examens.
Waarom zijn we begonnen met digitaal toetsen?
Een essentiële vraag die dan ook beantwoord moet worden is: waarom zijn we begonnen met digitaal toetsen? Hier ligt voor mij ook eigenlijk het antwoord op de centrale vraag van deze blog: “Digitaal toetsen: een vloek of een zegen?”.
Digitaal toetsen brengt een groot aantal voordelen mee in vergelijking met het toetsen op papier. Hieronder vind je een opsomming van een aantal voordelen:
-
Efficiëntie en tijdsbesparing
Digitaal toetsen kan het beoordelingsproces versnellen en de administratieve last voor docenten verminderen. Het automatisch scoren van digitale toetsen kan aanzienlijke tijd besparen in vergelijking met een handmatige beoordeling.
-
Snellere terugkoppeling
Digitaal toetsen maakt het mogelijk om snel en direct feedback te geven aan leerlingen. Dit bevordert een sneller begrip van fouten en succesvolle prestaties, waardoor het leerproces wordt versneld.
-
Flexibiliteit in toetsvormen
Digitale toetsplatforms bieden de mogelijkheid om diverse toetsvormen te gebruiken, zoals multiple-choice, open vragen, en multimediale opdrachten. Hierdoor kunnen docenten beter aansluiten bij verschillende leerstijlen en vaardigheden.
-
Betere data-analyse
Digitaal toetsen genereert gestructureerde gegevens die kunnen worden geanalyseerd om inzicht te krijgen in de prestaties en leerbehoeften van individuele studenten en groepen. Deze data-driven benadering ondersteunt op maat gemaakte onderwijsstrategieën.
-
Milieuvriendelijkheid
Het gebruik van digitale toetsen vermindert de behoefte aan papieren documenten en draagt bij aan een meer milieuvriendelijke benadering van beoordelen.
-
Voorbereiding op de digitale samenleving
Door digitaal toetsen te integreren, bereiden scholen studenten voor op de digitale samenleving waarin digitale vaardigheden essentieel zijn. Het gebruik van technologie in het beoordelingsproces weerspiegelt de realiteit van moderne werkplekken.
-
Kosteneffectiviteit op lange termijn
Hoewel de initiële implementatiekosten een overweging zijn, kan digitaal toetsen op lange termijn kosteneffectiever zijn, met name bij grootschalige toepassing.
-
Veiligheid en integriteit
Digitale toetsen kunnen specifieke veiligheidsmaatregelen hebben om valsspelen te voorkomen, zoals het vergrendelen van browsers of het gebruik van anti-plagiaatsoftware.
Deze factoren hebben samen geleid tot een groeiende acceptatie van digitaal toetsen in het voortgezet onderwijs, waarbij scholen profiteren van de mogelijkheden van technologie om het leerproces te verbeteren en te stroomlijnen.
De voor- en nadelen van digitaal toetsen
Als je dit lijstje met voordelen bekijkt, kun je haast niet begrijpen dat digitaal toetsen niet verplicht wordt gesteld op alle voortgezet onderwijsscholen. Toch is digitaal toetsen nog niet op alle scholen aan de orde. Zo wordt op de school van mijn eigen kinderen een digitale toets in bijna alle gevallen ingezet als oefentoets en wordt een “echte” toets gewoon nog traditioneel op papier gemaakt. Van andere docenten hoor ik eenzelfde soort signaal. Er wordt nog niet snel gekozen om een toets, waar een cijfer of andere beoordeling aan wordt gehangen, digitaal afgenomen. Hieronder een aantal redenen waarom scholen ervoor kunnen kiezen om (nog) niet digitaal te toetsen.
Technologische Infrastructuur: niet alle scholen beschikken over voldoende technologische infrastructuur, zoals betrouwbare internetverbindingen en up-to-date apparatuur, wat de implementatie van digitaal toetsen kan belemmeren.
Beveiligingskwesties: het risico op fraude en ongeoorloofde praktijken kan toenemen bij digitaal toetsen, tenzij er effectieve beveiligingsmaatregelen worden getroffen.
Stressniveaus bij Leerlingen: sommige leerlingen ervaren mogelijk meer stress bij digitaal toetsen, vooral als ze niet gewend zijn aan het gebruik van digitale middelen tijdens evaluaties.
Creatieve vakken en vaardigheden: voor vakken die creativiteit en praktische vaardigheden vereisen, kan digitaal toetsen minder geschikt zijn in vergelijking met traditionele methoden.
Kosten van implementatie: de initiële kosten voor het implementeren van digitale toetssystemen, inclusief training van docenten en aanschaf van technologie, kunnen aanzienlijk zijn.
Technische problemen en uitval: technische problemen, zoals uitval van systemen of softwarefouten, kunnen de toetservaring negatief beïnvloeden.
Overafhankelijkheid van scores: bij digitaal toetsen bestaat het risico dat scholen te veel nadruk leggen op gestandaardiseerde scores, waardoor andere aspecten van leren en ontwikkeling mogelijk over het hoofd worden gezien.
Mijn top 5 tips voor digitaal toetsen in het voortgezet onderwijs
- Begin met een visie op digitaal toetsen. Bij onderwijskundige veranderingen is het belangrijk om kaders en richtlijnen op te stellen. Zorg ervoor dat de visie op digitaal toetsen aansluit bij de dagelijkse praktijk. Zo kunnen docenten sneller eigenaarschap nemen.
- Ga niet 100% digitaal toetsen, maar kies voor een hybride toetsomgeving. Het is simpelweg niet mogelijk om bepaalde leerdoelen of vaardigheden digitaal te toetsen. Zet daarom digitale toetsen alleen in waar ze directe meerwaarde opleveren voor het leerproces.
- Zorg dat er sprake is van een veilige digitale leeromgeving. Denk hierbij aan door school beheerde devices die in een goed beschermd netwerk kunnen worden ingezet. Zo kun je op technisch vlak geen ruimte overlaten voor fraude tijdens examens. Digitale hulpbronnen en inzet van AI kunnen dan worden uitgesloten.
- Zorg ervoor dat docenten voldoende vaardig worden gemaakt. Met name in het klaarzetten en analyseren van digitale toetsen zodat er effectief gebruik gemaakt kan worden. Zorg dat je pedagogisch en didactisch kan handelen na het afnemen van een digitale toets.
- Betrek leerlingen en studenten bij het proces. Vraag hun advies uit te brengen over de manier waarop digitale toetsen worden ingezet om het proces nog beter in kaart te brengen en aan de onderwijs,- en leerbehoeften van de leerling te voldoen.
Nu hoop ik dat je wat aan mijn tips hebt. Hoe zou jij deze inzetten op jouw school? Toets jij al digitaal?